De leedmeter: welk verlies is erger?

Er wordt weleens gepraat over een zogenoemde leedmeter.

Wie heeft het grootste verlies geleden?

Is het erger als je een kind verliest dan een partner?

Is een partner verliezen erger dan je ouder verliezen?

Is het eindigen van een relatie na 6 maanden net zo erg als een huwelijk dat na 25 jaar misloopt?

En is een ouder verliezen erger dan een huisdier verliezen?

Welk verlies is erger? De leedmeter

Net zoals experts om het hardst roepen dat er geen ‘verkeerde’ manier van rouwen is, zo is het ook politiek correct om te zeggen dat er geen hiërarchie is als het om verlies gaat. Zo hoorde ik David Kessler zeggen dat het verdriet van iemand die rouwt om een bruiloft die niet door kon gaan vanwege corona, net zo valide is als het verdriet van iemand die rouwt om het verlies van een dierbare.

Noem me onaardig, maar ik heb moeite met die stelling van David Kessler.

Verdriet om een bruiloft versus verdriet om het verlies van een dierbare

Een bruiloft die niet doorgaat vind ik van een heel andere orde dan een dierbare verliezen. Sterker nog, het irriteert me zelfs een beetje als iemand daar heel dramatisch over doet. Begrijp me niet verkeerd: ik snap heel goed dat een bruiloft die niet door kon gaan door corona een grote teleurstelling was. Maar ik denk ook een beetje venijnig: ‘Je mag blij zijn als dat het ergste is dat je in jouw leven overkomt!’

Maar dat klinkt veel minder sympathiek dan wat David Kessler zegt.  Hij is er heel duidelijk over:

Het ergste verlies is het jouwe.

Het verlies dat de meeste pijn doet is het verlies dat jou treft.

Met die formulering kan ik meer.

De leedmeter: je verliest als je wint

Er is nog iets anders dat David Kessler zegt over de leedmeter. En dat vond ik zowel heel treffend als ironisch. Hij zegt namelijk:

Als je wint op de leedmeter, dan verlies je.

Het kwartje moest eerst even bij mij vallen, maar ineens snapte ik het. Als je wint op de leedmeter, als jouw leed het allerergst is, dan verlies je.

Want dan valt jou de grootste pijn en het ergste verdriet toe.

Dat is een zure overwinning….

Mijn eigen leedmeter

Als ik voor mezelf spreek, dan ervaar ik het verdriet om het overlijden van mijn vader als minder groot leed dan het verdriet om mijn dochter Lucy. Voor mij is het verlies van mijn dochter Lucy een groter verdriet dan het verlies van mijn vader.

• Het is de natuurlijke gang van zaken dat je een keer een ouder verliest in je leven.
• Ik had zeven jaar de tijd om me voor te bereiden op het verlies van mijn vader.
• Ik heb met mijn vader kunnen praten over zijn naderende overlijden, en we hebben elkaar de dingen kunnen zeggen die we wilden zeggen.
• Ik heb afscheid kunnen nemen van mijn vader.
• Mijn vader heeft een goed en mooi leven gehad en mocht 80 worden.

Het verlies van mijn dochter Lucy kwam compleet onverwacht, als een donderslag bij heldere hemel. Ik heb geen afscheid kunnen nemen, ze was ‘pas’ 25, en alle grond viel onder mijn voeten weg.

Het verschil in leed tussen het verlies van mijn vader en mijn dochter is immens groot.

Zonder ook maar iets af te willen doen aan de liefde die ik voor mijn vader voel, is het leed om zíjn overlijden voor mij compleet overschaduwd geraakt door het verlies van mijn dochter Lucy.

En mijn vader zou dat begrijpen.

Want mijn vader was een lieverd, en ik ben blij en dankbaar dat hij mijn vader was.

Net zoals ik dankbaar en blij ben dat ik de moeder van Lucy mocht en mag zijn.

De leedmeter/ leedhiërachie in het boek We zullen doorgaan

Nadat ik deze post schreef kwam ik in het boek We zullen doorgaan van Lisanne van Sadelhoff opnieuw het fenomeen van de leedmeter tegen. Alleen noemt zij het de leedhiërarchie. In een interview met psychiater en onderzoeker Menno Boks vraagt Lisanne van Sadelhoff:

‘Ik ben wars van leedhiërarchie, maar is er iets wat het allerergste is wat ons kan overkomen? Wat is het meest ontwrichtend voor ons systeem?’

Deze vraag trof mij, want een kind verliezen wordt doorgaans benoemd als ‘het allerergste dat een mens kan ontkomen.’ Volgens Menno Boks is het allerergste dat je als mens kan overkomen, ‘datgene waar je niet tegen kunt.’

En dat is voor ieder mens weer anders en wordt beïnvloed door wat je hebt meegemaakt.

Lekker dan.

Tot slot

Een betere kijk op de leedmeter vind ik de stelling dat er geen hiërarchie is in rouw, maar wel een verschil in complexiteit.