Dit komt nooit meer goed: Je zit vaak te dicht op je rouw om verandering te zien…
‘Hoe kan het al tweeënhalf jaar geleden zijn dat Lucy overleed,’ zei ik tegen mijn man. ‘Als je tegen me zou zeggen dat het een week geleden was, geloofde ik het ook.’ Maar toen zei mijn man tegen me:
‘Nee, een week na 10 augustus was de rouw echt veel erger.’
En eerlijk gezegd vond ik dat een enorme eye-opener. In gedachten ging ik terug naar die verschrikkelijke eerste weken van pure schok en ontreddering, en inderdaad: dan is het nu misschien toch wel beter.
Het is moeilijk om je vooruitgang te zien
De Amerikaanse rouw expert David Kessler vergelijkt rouwen met een zaadje planten. Het duurt voor je gevoel eindeloos lang voordat het begint op te komen, en als het dan eindelijk zijn kopje boven de aarde uitsteekt duurt het een eeuwigheid voordat het wat lengte krijgt. Maar een buurman die langskomt merkt op: ‘Jeetje, wat is dat snel gegroeid zeg!’
David Kesslers punt is dat het moeilijk is om je eigen veranderingen/vooruitgang te zien omdat je er zo dicht op zit. Ik moest glimlachen toen hij vertelde over cliënten die in de eerste week na het overlijden van hun dierbare aan hem vragen:
‘Zal ik ooit kunnen stoppen met huilen?’
Na drie maanden therapie vragen ze hem:
‘Gaat deze pijn ooit over?’
Het huilen is dan dus in ieder geval zoveel minder geworden dat ze het nu hebben over de pijn. Het verdriet gaat niet over, maar het verschuift wel degelijk.
Hoe gaat het met je op een schaal van 1 tot 10
Om veranderingen in rouw zichtbaar te maken vraagt David Kessler soms aan zijn cliënten om zichzelf een cijfer te geven op een schaal van 1 op 10 waarbij 1 is: ‘Het gaat wel,’ en 10 is: ‘De pijn is niet te harden!’ Als hij een cliënt vraagt: ‘Waar ben je op deze schaal van 1 tot 10,’ dan antwoorden ze meestal: ‘Ik ben op een 10!’
Vervolgens ziet hij hoe die cliënt in de loop der tijd meer ruimte krijgt rondom het verdriet. Hij of zij huilt minder, en er zijn momenten op de dag dat ze even aan iets anders kunnen denken. En dan vraagt David hoopvol: ‘Waar ben je op een schaal van 1 op 10?’ Het antwoord is anders dan je zou verwachten! Dat is namelijk:
‘Ik ben een 10!’
David Kessler verklaart dit als volgt: je vergelijkt de pijn en het verdriet dat je voelt vergelijkt met de pijn van dát moment. Daarom kan het behulpzaam zijn om een soort mijlpalen/meetpunten te creëren
Hoe kun je veranderingen in je rouw beseffen?
Houd een dagboek bij
Een manier om voor jezelf veranderingen in je verdriet en rouw zichtbaar te maken is door een dagboek/journal bij te houden. Maar dan moet je dat wel teruglezen! Ik heb steeds geschreven, maar desondanks zei ik dus tegen mijn man dat het nu nog zo erg is als destijds…. Kuch.
Vraag het aan je omgeving
Omdat het zo moeilijk is om de veranderingen in je rouw te zien, heb je soms ‘vreemde ogen’ nodig. Zij hebben wel de afstand om verschil te kunnen zien, net als die buurman die vindt dat je zaadje enorm is gegroeid.
Rouwmeter invullen
Als je niet zo van het schrijven bent, zijn er online zogenoemde rouwmeters te vinden. Die kun je invullen, en dan krijg je een score. Naar aanleiding van deze blogpost heb ik de rouwmeter van Fonds Slachtofferhulp ingevuld op rouwbehandeling.nl. Ik had een score van 74.
In totaal zijn er 4 uitslagen:
- Groen (22-47 punten)
Je ervaart soms emotionele reacties op het verlies van jouw dierbare. - Geel (48-70 punten)
Jouw rouwreacties zijn enigszins verhoogd, maar professionele hulp lijkt (nog) niet nodig. - Oranje (71 – 91 punten)
Je ervaart hevige rouwreacties. - Rood (92-110 punten)
Je ervaart zeer hevige rouwreacties.
Ik heb deze rouwmeter wel eens eerder ingevuld, maar heb de uitslag van toen niet meer helaas. Dus ik kan het niet vergelijken. Dat brengt me op deze open-deur-tip: houd de uitslag ergens bij! En vul hem op een vast moment in. Bijvoorbeeld elke laatste vrijdag van de maand, of elke eerste zondag van een nieuw seizoen.
Tot slot
Als je ergens middenin zit is het moeilijk(er) om veranderingen te zien. Wat dan kan helpen is bewust terug gaan in de tijd, en dan jezelf vergelijken met toen. Als ik mezelf vergelijk met het eerste jaar na het overlijden van Lucy, dan vind ik mezelf nu bijvoorbeeld rustiger.
Destijds wist ik bij wijze van spreken niet meer wat links of rechts was. Nu voel ik nog steeds de pijn en het verdriet, maar ik kan het wel wat beter dragen geloof ik. Ik heb er ruimte voor weten te maken. Ik ben nog steeds onderweg en zoekende, maar ik kan wat beter ‘zijn,’ hier in dit Land van rouw. Maar, het was pas nadat mijn man tegen me zei dat het nu echt wel anders is dan tweeënhalf jaar geleden dat mij dat deed beseffen. Waarbij ik wil aantekenen dat het echt per moment verschilt.
Hoe ervaar jij jouw rouw in de tijd?
