Rouw in de serie Downton Abbey
In het derde seizoen van de serie Downton Abbey overlijdt de jongste dochter van Cora en Robert en Crawley door complicaties bij de bevalling. Toen ik de betreffende aflevering keek, zag ik veel herkenbare elementen. Zoals de omgeving die machteloos toekijkt naar het verdriet van de ouders, en enorm haar best doet, maar wiens hulp of goedbedoelde opmerkingen vaak toch niet als behulpzaam worden ervaren.
Een kind verliezen
Maar wat me vooral trof was de vraag van Cora, de moeder:
‘When one loses a child, is it ever really over?’
Het is denk ik een retorische vraag, en er komt dan ook geen antwoord.
Andere herkenbare elementen van rouw
Laat het alsjeblieft weten als ik iets voor je kan doen
Nicht Isobel biedt haar hulp aan na de begrafenis:
Over dit soort teksten wordt vaak heel bozig gedaan. Het zou de verantwoordelijkheid teveel bij de rouwende leggen, en die heeft al zoveel aan het hoofd. Maar ik vind dit eigenlijk onterecht. Want je wéét toch immers niet wat iemand nodig heeft?
Zou het niet arrogant zijn om ervan uit te gaan dat je dat wel weet?
Sterker nog, één van de dingen waar rouwende mensen vaak óók boos over worden is als mensen veronderstellen dat ze weten hoe het is. Dus tsja, het is eigenlijk altijd verkeerd. ‘Damned if you do, damned if you don’t.’
Ik zie juist graag de ruimte die mensen proberen te geven aan de rouwende in deze open vraag. In de serie Downton Abbey geven de rouwenden het goede voorbeeld. Ze zeggen een vriendelijk ‘Dankjewel’ voor het aanbod. Hieronder nog een voorbeeld hiervan:
Matthew Crawley tegen Tom die zijn vrouw verloor tijdens de bevalling:
‘I know we all sound like parrots Tom, but I really would like to help, if I can.
Tom: My wife is dead. I’m beyond help. But thank you.’
Van rouwen word je moe
Ook het lichaam krijgt een klap mee door een verlies en rouw. Violet Crawley, the Dowager Countess of Grantham benoemt de grote vermoeidheid die gepaard gaat met rouw: ‘Grief makes one so terribly tired.’ Dit verwijst prachtig naar de wijsheid dat je hele lijf mee rouwt.
Vertel verhalen over de overledene
In seizoen 6 van Downton Abbey komt voormalig dienstmeisje Gwen in de vorm van ‘bezoek’ naar het huis. Dat levert een enigszins ongemakkelijke situatie op. Maar dat valt compleet weg als Gwen een verhaal deelt over de overleden Sybill. Wat ik hier zo mooi aan vond is dat het heel goed laat zien hoe enorm fijn het is voor mensen die iemand zijn verloren wanneer de omgeving hun ervaringen en verhalen deelt over de overledene. Je kunt mij werkelijk geen groter plezier doen dan iets vertellen over Lucy. Daarmee verlicht je mijn dag!
Het ‘dual process model’
Ook het zogenoemde dual process model zie je terug in Downton Abbey. Dit model is ‘ontdekt’ door twee Nederlandse onderzoekers en is internationaal bekend geworden. Het verwijst naar de voortdurende afwisseling tussen verdriet en het normale dagelijkse leven. In Downton Abbey zie je hoe Robert en Cora Crawley het leven weer oppakken, en dat tegelijkertijd regelmatig het verdriet om hun dochter Sybil weer bovenkomt.
Tot slot
Ik vind het altijd weer intrigerend hoe rouw wordt vormgegeven in series en films omdat het veel zegt over hoe we in onze Westerse maatschappij met rouw omgaan. En ook al speelt Downton Abbey zich in de vorige eeuw af, het thema rouw is tijdloos.
I have grieved and I didn’t even know at the time what I would have wanted people to tell me, so it’s not surprising to me if people didn’t know what to say and what I need.
I have never grieved for a child, though, so my grief doesn’t compare with yours.
Ik heb ook een kind verloren en herken heel erg wat jij noemt dat het zo fijn is als er over je kind wordt gesproken. Ik merk dat dit 3,5 jaar na zijn overlijden veel minder vaak voorkomt.
Wat mensen tegen mij zeggen ervaar ik eigenlijk nooit negatief, het is lief als mensen hun best doen, ik vind het zelf ook heel erg moeilijk om het “juiste” te zeggen tegen een rouwend persoon.
Ik ben wel allergisch voor professionals als bv een HR manager of een bedrijfsarts die mij helemaal niet kennen met hun standaard vragen als wat heb je NU nodig? en hoe is het vandaag met je? Het is natuurlijk gewoon hun werk maar om een of andere reden maakt me dat woest.