Waarom het jammer is dat rouwkleding verdween
Er was een tijd dat mensen na een overlijden zogenoemde rouwkleding droegen. Ik vind het best een beetje jammer dat het gebruik om iets van rouwkleding te dragen na een overlijden is verdwenen.
Want zogenoemde rouwkleding maakt zichtbaar dat je iets ergs is overkomen
Dat je verdriet hebt.
En dat je (even) niet voor 100% kunt meedraaien met de maatschappij.
Rouwkleding
Op de website uitvaartinfotheek lees ik dat er zelfs fases waren in rouwkleding! Je had ‘zware rouw’ en daarna ‘gewone rouwkleding’.
‘Het rouwvertoon werd voornamelijk door de vrouwen gedaan en bestond uit het dragen van zwarte kleding zonder sieraden, kant, diverse vormen van opsmuk die dienden als teken van verdriet. Het bevestigde de positie van de vrouw. In het eerste half jaar werd de zware rouw gedragen die daarna overging in gewone rouwkleding.’
Er was mode in rouwkleding, maar kenmerkend was dat je zwarte en sobere kleding droeg. In Het Wetboek van Mevrouw Etiquette in 24 artikelen (1893) staat hoe je als vrouw 2 à 3 jaar moet rouwen:
‘Eén jaar lange sluier, anderhalf jaar krip [crêpe, WR], dan doffe zijde en doffe gitten [zwarte halfedelsteen, vooral gebruikt in rouwsieraden, WR], na twee en een half jaar lichte rouw, maar liefst geen schitterende gitten. Het is veroorloofd gouden ringen te blijven dragen.’
Tegelijkertijd was er ook een moment waarop je ervoor kon kiezen om je rouwkleding af te gooien. Hieronder een voorbeeld van zo’n rouwjurk:
Uit de cursus leven met verlies
Bij de gratis cursus Leven met verlies schrijven ze over rouwkleding:
‘Vroeger kende Nederland voorgeschreven gebruiken om naar de omgeving te tonen dat men in de rouw was. De eerste zes weken kwam iemand die rouwde niet buiten. En vervolgens kon je aan de lengte van de rouwsluier of de hoogte van een rouwband om de hoed kon je zien in welke fase van de rouwperiode iemand zat.’
Rouw is minder zichtbaar geworden
Tegenwoordig heb je geen rouwkleding meer in deze vorm. Hoogstens wordt het woord gebruikt als het gaat om wat je aantrekt naar een begrafenis. Maar ook daar zijn de voorschriften steeds milder geworden. Je ziet zelfs wel mensen in spijkerbroek naar een uitvaart komen.
Het grote voordeel van rouwkleding, in mijn ogen, is dat je verdriet en rouw zichtbaar worden gemaakt in je kleding. Je hoeft niet uit te leggen wat er aan de hand is, of jezelf te verantwoorden. Rouwkleding is in die zin als een briefje van de dokter! Je hoeft als het ware niet met alles mee te doen, want je bent in de rouw. En dat is zichtbaar aan je kleding. In de Koreaanse drama’s die ik graag kijk met mijn dochter Teuntje zie ik bij begrafenissen vaak dat de vrouwen een klein wit strikje in hun haren dragen als teken van rouw! Het kan dus ook iets kleins zijn.
Rouw zichtbaar maken
Laat het maar aan Megan Devine over om met speciale buttons te komen om op je kleding te plakken om zo je rouw zichtbaar te maken. In haar boek How to carry what can’t be fixed heeft ze een speciale pagina met stickers om uit te printen met teksten als:
- Please excuse my behavior. My person just died and I am not myself.
- It’s okay to ask how I’m doing.
- I might cry. It’s okay.
- It really is that bad.
- Someone I love just died and I am not myself.
- Tegelijkertijd zijn er natuurlijk ook nadelen aan rouwkleding.
- Just trying to make it through.
Mij gaat dit wat te ver, maar eerlijk is eerlijk: het maakt rouw zeker zichtbaar. Ik heb daarom gemeend mijn eigen versie te moeten maken:
Ik kan niet wachten om zo naar de supermarkt te gaan.
Rouwkleding nadelen
- Rouwkleding gaat uit van verdriet, maar wat als je weinig verdriet voelt over een overlijden?
- Rouwkleding is gekoppeld aan bepaalde aannames over rouw. Bijvoorbeeld over hoe lang rouw duurt. En we weten inmiddels dat rouw nooit echt over gaat en voor iedereen weer anders is. Je draagt het altijd met je mee. Dus misschien zou je je rouwkleding wel eerder uit willen doen dan ‘mag’. Of juist langer willen dragen dan ‘mag’.
- Rouwkleding kan erg ‘opgelegd’ voelen, en daardoor als een gebrek aan vrijheid.
Wat vind jij van het idee van rouwkleding als manier om rouw zichtbaar te maken?
Gebruikte bronnen onder andere: De moderne tijd, Snijders uitvaartzorg, Wikipedia, Mode Muze en Uitvaart infotheek
In het buitenland zie je dat nog wel: vrouwen die in het zwart gekleed gaan.
Voor mij is rouwkleding niks, want eigenlijk wil ik het liefst zo normaal mogelijk behandeld worden. De rouw is een stuk van mij en dat hoef ik niet altijd te laten zien.
Naar een begrafenis trek ik wel nette kleding aan. Meestal is dat een zwarte broek met een nette blouse erop.
Ik hecht er zelf wel waarde aan om bij een begrafenis (en condoleance) in het zwart te gaan en vind het ook netjes als anderen dat ook doen. Maar tegenwoordig is het ook heel normaal om zwart te dragen, dus valt het niet meer op als je in het zwart gekleed bent. Ik merk bij mezelf dat ik zwart wel koppel aan rouw. Ik draag sinds het overlijden van mijn vader nooit meer alleen zwart. Wel zwarte kleding, maar dan altijd een (knal)kleur erbij.
Ik houd niet van al die regels, dat het zo ‘moet’. Ik kan me wel voorstellen dat iemand het eigener beweging doet: een tijdlang in het zwart gekleed gaan als uiterlijk teken van rouw. Als dat goed voelt zou ik het zeker doen. Maar ik kan me ook voorstellen dat het deprimerend is voor jezelf, of dat je niet altijd en eeuwig in het zwart wilt lopen. Maar misschien als experiment? Ik zou wel benieuwd zijn hoe dat voelt. Als ik naar een begrafenis ga, ga ik trouwens (nog steeds) helemaal in het zwart. Heel soms met een wit shirtje eronder. Het heeft voor mij iets ceremonieels.
In katholieke landen dragen veel vrouwen nog steeds rouwkleding. Ik houd niet van regels. Kleurige kleding is de tegenhanger van mijn zwarte deur (i see a red door and i want to paint it black.) Ik kan me voorstellen dat het dragen van rouwkleding iemand rust geeft; het is zo persoonlijk. Rouwdouwer vind ik mooi gevonden. Dat bén je ook.
‘Het is een vorm van kracht wanneer je je zwakte laat zien’ zei mijn psycholoog, maar ik kies voor een muur. Daarachter voel ik me veilig(er).