Waar je niet dood aan gaat, maakt je sterker?

Het was Nietzsche die beweerde: ‘If it doesn’t kill you, it makes you stronger,’ oftewel ‘Van alles waar je niet dood van gaat word je sterker.’ In haar boek We zullen doorgaan vraagt journalist Lisanne van Sadelhoff aan Jos de Keijser (klinisch psycholoog, psychotherapeut en hoogleraar) of dit waar is. Jos de Keijser doet namelijk onderzoek naar rouw.

Word je sterker van de dood, tegenslag en verdriet?

Jos de Keijser vergelijkt het met een bed op veren. Zo’n bed heeft meerdere veren. Als er iets naars gebeurt in je leven dan worden sommige veren dieper ingedrukt dan andere. Die veren ontwikkelen zich daardoor extra om terug te kunnen buigen. Maar:

‘Een aantal veren blijft altijd een beetje ingedeukt.’

Volgens Jos de Keijser blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat er zelden mensen zijn die alleen maar sterker/ beter worden na een verlies. Enerzijds kunnen mensen die een ernstig verlies hebben meegemaakt misschien beter relativeren, maar ze zijn bijvoorbeeld ook minder stressbestendig of angstiger dan voorheen. Je wint wat, en je verliest wat.

Het beste waarop je kunt hopen is ‘balans’

Jos de Keijser benadrukt dat dit een belangrijke observatie is, omdat in onze maatschappij ‘herstel en veerkracht de norm lijken te zijn.’ Het beste waarop je kunt hopen volgens Jos de Keijser, is dat de veren van je denkbeeldige bed enigszins in balans zijn. Het is dus niet zo kort door de bocht als Nietzsche zei. Zelfs als je nare dingen overleeft, laten ze sporen in je na die je kwetsbaarder maken.

Ja maar, je wordt er een sterker en beter mens van

Soms wordt Nietzsche’s idee dat je van tegenslag een sterker en beter mens wordt bijna als wapen gebruikt. Mensen noemen het bijvoorbeeld ook als troost: ‘Als je dit overleeft kun je daarna veel meer aan,’ of ‘Je zult zien dat hier ook mooie dingen uit voortkomen.

Brightsiden

In het Engels hebben ze daar een mooi woord voor: ‘Brightsiden‘. Dat betekent dat je iemand niet de ruimte geeft om verdrietig te zijn, omdat je zo druk bezig bent met de positieve kanten te benadrukken. Hoewel het doorgaans goed bedoeld is, heeft het tot gevolg dat iemand zich onbegrepen en niet ‘gehoord’ voelt.

Ben ik sterker geworden doordat een kind van mij is overleden?

Ben ik sterker geworden door Lucy’s plotselinge overlijden?! De vraag roept zoveel emotie, waaronder woede, bij mij op, dat ik amper een antwoord kan formuleren! Het is dat ik hem zelf d, anders zou ik roepen:

‘Wat is dat voor ongelooflijk stomme vraag!’

Hoe dan ook, nee, ik denk niet dat ik sterker ben geworden door Lucy’s dood. Sterker nog, regelmatig voel ik de angst en shock van woensdag 10 augustus 2022 nog in mijn lijf. En als ik een politieauto zie gaan alle haren op mijn hoofd prikken en krijg ik het benauwd.

Dus ben ik sterker geworden? Volgens mij niet. De gevolgen van de schok, ontzetting en verdriet hebben zich permanent in mijn lijf gesetteld, maar of mij dat sterker maakt? Ik denk eerder kwetsbaarder.

P.S. Nu heb ik het liedje van John Denver ‘Grandma’s feather bed’ in mijn hoofd!

Wat zijn jouw gedachten over het idee dat je sterker wordt van narigheid?