Rouwen met kerst
Wat maakt het dat rouwen met kerst zo’n ‘ding’ is?!
Zelf denk ik dat het komt door de druk die rust op Kerstmis.
En voor mij is Kerstmis ook lastig omdat alle normale routines wegvallen.
Wat maakt rouwen met kerst zo lastig?
Kerstmis gaat tegenwoordig gepaard met hoge verwachtingen van gezelligheid, warmte, liefde en ‘met z’n allen bij elkaar.’ En als je dan iemand moet missen, klopt dat niet met het mooie plaatje van kerst. Daar komt nog eens bij dat als je verdriet hebt, je doorgaans niet bepaald in de stemming bent voor al die (opgeklopte) feestelijke gezelligheid en vrolijke lichtjes. Dat maakt rouwen met kerst nog net even wat pijnlijker dan de rest van het jaar.
Rouwen met kerst en ik
Hoe is rouwen met kerst voor mij?
Ik mis Lucy altijd.
In die zin maakt het niet uit of het nou Kerstmis is of niet. Wel drukt Kerstmis me met de neus op de feiten, want op Eerste Kerstdag kwam Lucy altijd naar ons toe. Mijn dochter Teuntje ging om een uur of 10 Lucy van de trein halen, en dan dronken we met z’n allen koffie en warme chocolademelk. En daarna pakte iedereen het cadeautje uit dat voor hem of haar onder de kerstboom lag.
Na de lunch wandelen met Lucy
Na de lunch ging ik samen met Lucy wandelen. Dat vond ik altijd heel fijn want dan kon ik met haar praten en horen hoe het met haar ging. Die wandeling op eerste kerstdag was voor mij echt een hele fijne manier om eens even flink verbinding met haar te maken. Na die wandeling ging Lucy op bezoek bij haar om, en als ze terugkwam keken we met het hele gezin een kerstfilm. Eerste Kerstdag eindigde met een lekkere maaltijd, en daarna ging Lucy weer naar huis.
Ik herinner me nog mijn laatste omhelzing met Lucy. We stonden in de gang en namen afscheid en ik knuffelde haar zoals ik altijd deed. Terugkijkend is dat zo’n moment waarvan ik nu denk:
‘Oh, je had eens moeten weten Nicole… Dat was de laatste keer dat je je dochter in je armen hield.’
Maar ik wist niet dat het de laatste keer zou zijn.
Kerstmis vieren zonder je kind
Onze eerste Kerstmis zonder Lucy hebben we vorig jaar gehad. Ik herinner me dat ik geen zin had om de kerstboom te zetten, maar dat mijn twee nog thuiswonende kinderen dat toch graag wilden. En achteraf was ik blij dat hij stond. Rouwen met kerst was een wonderlijke combinatie van verdriet en kersttradities.
Eerste Kerstmis zonder Lucy
Onze Eerste Kerstmis zonder Lucy hebben we gevierd als andere jaren, met dezelfde dagindeling. Maar het was heel pijnlijk toen rond 10 uur mijn dochter Teuntje niet naar het station hoefde te rijden… Toen voelden we het gemis van Lucy enorm.
Anders Kerstmis vieren na een verlies
Ik lees dat het zeker een optie is om de manier waarop je Kerstmis viert helemaal anders te doen na het verlies van een kind of andere dierbare. En daar vind ik best iets voor te zeggen.
Een totaal andere aanpak van kerst doet voor mijn gevoel recht aan hoe ingrijpend het verlies was.
Maar weet je? Ik zou niet weten hoe! Het idee is leuk en aardig, maar ik heb helemaal geen ideeën of gedachten over Kerstmis vieren en hoe het anders zou kunnen. Daarvoor heb ik (nog) helemaal geen ruimte. Misschien dat dit in de toekomst anders wordt, maar voor nu kan ik weinig anders doen dan me vasthouden aan de routine die er is. In die zin vind ik het makkelijk gezegd:
‘Vier het helemaal anders.’
Maar ja, rouwen met kerst is voor iedereen weer anders, om die open deur maar weer eens in te trappen.
Rouwen met kerst: waarom de tweede kerst zonder soms nog lastiger is
Van diverse mensen hoor ik dat de tweede kerst vieren zonder je dierbare vaak nog moeilijker is dan de eerste keer. De eerste keer ben je je heel bewust van het feit dat dit de eerste kerst is ‘zonder’. Alles is dan nog nieuw en voor het eerst. Bij de tweede kerst wordt pijnlijk duidelijk dat het niet meer anders zal worden.
Onze Tweede Kerstmis zonder Lucy? Ik dacht het toch zeker niet!
Als ik denk aan een Tweede Kerstmis zonder Lucy, dan voel ik het pijnlijk klemmen in mijn buik. En ik voel verzet. Want hoezo, een Tweede Kerstmis zonder mijn dochter Lucy?! Ik dacht het niet! Ik vind dat niet acceptabel.
En het jaagt me ook angst aan dat het ‘al’ de Tweede kerst is zonder haar.
Alsof de tijd mij voortjaagt en me van haar verwijdert.
En dat wil ik niet.
Wat kun je doen om mensen te helpen bij rouwen met kerst?
Wat voor mij heel belangrijk is, is dat ik de ruimte krijg en voel om rouwen met kerst op mijn manier te doen. En dat betekent dat ik nergens naartoe ga, en niet meedoen aan sociale activiteiten. We trekken ons als gezin terug.
Tegelijkertijd stuur ik wel degelijk kerstkaartjes naar anderen om ze te laten weten dat ik aan ze denk. En zelf ervaar ik een vriendelijk geschreven kerstkaartje als troostend en helpend.
Het is niet zo dat ik geen contact wens, alleen vind ik dit het fijnst via tekstberichten.
Hoe ga jij om met kerst als het gaat om verloren dierbaren?
Ik heb Kerst sinds ik kind was altijd moeilijk en beladen gevonden, we waren met twee kinderen en een alleenstaande moeder. Zij was niet makkelijk en had weinig aansluiting en wie nodigt er nu een alleenstaande vrouw uit met twee kleine kinderen?
Toen ik opgroeide, zelfstandig ging wonen, trouwde, kinderen kreeg, werd het wél gezellig, met een grote en lieve familie om me heen.
Helaas ben ik na mijn scheiding alleen komen te staan, het grote gezellige familie diner is er nog wel, bij mijn ex-schoonfamilie en mijn kinderen hebben het er altijd over, hoe gezellig het dan is.
Na 20 jaar heeft dat wel een plekje, maar het blijft een gevoelig.
Ik werk meestal de dagen voor en na Kerst, dat vind ik fijn, en niemand wil werken, dus prima. Verder heb ik mijn eigen ritueel, ik eet wat lekkers, kijk een goede film, en doe gewoon alsof het een gewone dag is. De tweede Kerstdag komen de kinderen lunchen/koffie drinken.
De meest vreugdevolle Kerst in de afgelopen jaren was die, waarbij we, samen met een welzijnsorganisatie, een aantal vrijwilligers, enz. een Kerstdiner hebben gekookt voor mensen die “alleen” waren op 1e Kerstdag. Dat was zo fijn om te doen!
Wat een mooi initiatief van die welzijnsorganisatie. Gebeurt dat dit jaar niet meer? En ziet u het niet zitten om andere alleenstaanden uit te nodigen om bij u te komen eten?
In onze gemeente (Ede) organiseert welzijnswerk Malkander “Stoelvrij met Kerst”. Je kunt je daar bij aanmelden om bij iemand te eten met de Kerstdagen of natuurlijk om een gast te ontvangen aan je tafel. Ik vind dit ook een heel mooi initiatief voor mensen die anders (onvrijwillig) alleen aan tafel zitten.
Sterkte voor u, deze dagen.
Dankjewel Marjan, en wat een mooi initiatief van jullie.
Begin dit jaar is mijn partner overleden na een aantal moeilijke jaren met dementie. Dat is natuurlijk heel anders dan een kind verliezen! Lijkt me vreselijk. Ik doe het dit jaar inderdaad heel anders. Ik heb besloten om op kerstretraite te gaan in een klooster. Een creatieve kerst in elk geval, tekenen; schilderen; kleien en schrijven. Mijn kinderen werken allebei in de zorg en moeten werken. En ik had niet zoveel zin om iets te organiseren en ook niet om 3 dagen op de bank te hangen. Ik hoop dat het mij wat brengt en ik vind het heel spannend.
Allereerst gecondoleerd met het verlies van je man. En ik vind dat je een prachtige vorm hebt gekozen voor Kerstmis dit jaar Jook! Een Kerstretraite lijkt me zowel rustgevend als betekenisvol.
Mijn man en ik vieren al jaren geen kerstmis meer zoals anderen dat vieren. We zijn de afgelopen jaren met deze dagen altijd een week naar het zuiden van Europa gegaan. Vorig jaar kon het niet, en ook dit jaar waren er een aantal redenen waarom we niet weg zijn nu. Maar deze traditie hopen we volgend jaar weer voort te kunnen zetten. We vieren andere momenten en dat doen we met mensen die we lief hebben, en dat is niet altijd familie.
Heel erg begrijpelijk dat je terugvalt op de routine die er altijd was, ondanks dat die nu ook zo pijnlijk het gemis laat zien. Wat zul je die wandeling ook dit jaar weer missen.
Ja inderdaad Naomi… Dat gemis voel ik erg.
In tijden van rouw was ik altijd verbaasd dat de wereld gewoon door draaide. Toen mijn vader overleed was ik best beledigd dat de treinen gewoon reden. Of dat de caissière me een fijne dag wenste. Ik doe niet veel anders nu mijn beide ouders er niet meer zijn. Ik heb alleen een kerstdag ‘over’ omdat ik altijd een kerstdag naar mijn moeder ging. Maar bij mij ging het om mijn vader en nu dan ook mijn moeder. In jouw geval is het nóg erger. Je kind verliezen hoort gewoon niet. Ik kan me ook wel indenken hoe gek het is dat de tijd maar doorgaat en het gemis groter lijkt te worden.
Waar ik laatst trouwens ook aan moest denken: er is wat te zeggen voor de oude traditie dat mensen in rouw vroeger een jaar in het zwart gekleed gingen zodat iedereen wist dat je in de rouw was.