Rouwmijn! Over rouwmijnen en triggers!

Last updated on december 23rd, 2024 at 10:44 am

In november is mijn 90-jarige schoonvader overleden. Hij woonde in Utrecht en zijn uitvaart was in de Bilt. En de Bilt was de woonplaats van mijn dochter Lucy…. En dat bleek een onverwachte rouw trigger te zijn.

De Bilt – In de voetsporen van Lucy

Sinds het overlijden van onze dochter Lucy kan mijn man niet meer in de Bilt zijn. Hij heeft een soort radius van één à twee kilometer rondom de plek waar Lucy woonde, waar hij niet wil komen. Dat vindt hij te moeilijk. Ik daarentegen had het idee dat ik best nog weer eens naar Lucy’s oude huis zou willen gaan. In mijn gedachten zouden we bij haar huis onze auto parkeren, en vervolgens naar de supermarkt lopen. Net zoals Lucy dat deed. In de voetsporen van Lucy. Kortom, mijn man en ik zijn daarin heel verschillend.

Rouwmijn!

Maar wat bleek nou toen we naar de uitvaart van mijn schoonvader in de Bilt reden? We reden nota bene via een totaal andere kant de Bilt in, maar plotseling overviel het mij als een grote donkere wolk:

Hier was Lucy.

Hier leidde Lucy haar leven.

Hier liep ze naar de supermarkt.

Hier kocht ze haar vissen.

Hier ging ze naar de tandarts.

Hier ging ze naar de kapper.

Hier kocht ze bij een tweedehands winkel een Alpaca jas die ze me trots liet zien.

Hier ging ze hardlopen.

Hier bracht ze tijdens de coronacrisis ’s ochtends kranten rond voordat ze aan haar officiële baan thuis begon.

Hier bestelde ze op vrijdag altijd een spinazie pizza.

Vanaf hier stapte ze op de bus naar Utrecht om per trein naar ons toe te reizen.

Hier is waar Lucy heeft geleefd.

Hier is waar Lucy is gestorven.

Trigger: Breng het spanlaken maar!

En ik voelde een adembenemende golf van pijn in mij opwellen. Met een pijnlijk dikke keel van de ingehouden tranen dacht ik geschrokken:

‘Oh nee, hoe moet dat nou? Ik kan nu toch niet helemaal onderuit gaan! Ik moet nu naar de begrafenis. Dit kan nu niet!’

En in gedachten zag ik mezelf in een totale toestand van ontreddering afgevoerd worden onder zo’n spanlaken. Maar met de gedachte aan mijn jongste dochter en jongste zoon op de achterbank van de auto lukte het me toch om de pijn en verdriet weg te drukken. Normaliter vind ik dat ‘niet gezond,’ maar op dat moment kon ik er gewoon even niks mee. Snel daarna kwamen we aan bij Den en Rust en werd ik meegenomen in de gebeurtenissen en routines van een uitvaart. Maar de herinnering aan die plotselinge golf van adembenemende pijn doet me nog steeds schrikken. Een deel van mij denkt:

‘Ik wist niet dat het (nog) zo erg was.’

Rouwmijnen en triggers

Ook herinnert het mij eraan dat Het land van rouw vol zit met triggers en rouwmijnen en dat dingen daar meestal totaal anders zijn en gaan dan je van tevoren dacht. Hier was ik, in de veronderstelling dat mijn man een probleem had, terwijl ik dus zelf ook helemaal niet tegen een bezoek aan de Bilt blijk te kunnen…

Moet ik hier iets mee?

Volgens de Amerikaanse rouw expert David Kessler kun je dit soort triggers, onverwachte momenten waarin je overvallen wordt door pijn, gebruiken als een landkaart in Het land van rouw.

‘They tell you where the pain is but also show you where the healing resides.’

David beschrijft hoe hij bepaalde plekken vermeed na het overlijden van zijn zoon David, zoals het park waar hij en David graag kwamen. Maar de plek is alleen maar ‘de reminder, ‘schrijft hij in zijn werkboek Finding Meaning. Ook als je rouw triggers vermijdt is de pijn er want de pijn zit in jou. Het is dus niet zo dat pijn ontstáát door een plek, liedje, herinnering etc.

De plek, het liedje en de herinnering maken de pijn simpelweg zichtbaar.

Zoals een arts vraagt: ‘Waar doet het pijn?’ om te bepalen waar er iets aan de hand is, zo vertellen de dingen waarvan je verdrietig wordt (triggers) hun verhaal. Betekent dit nu dat ik bewust naar De Bilt moet gaan om de pijn die er blijkbaar in mij zit te verwerken? Dergelijke hardhandige therapie lijkt me op dit moment niet nodig. Het is tenslotte niet zo dat ik heel vaak naar De Bilt moet en dat het daardoor een probleem is. Soms kun je iets gewoon accepteren. Mijn vader zei altijd: ‘Het is zoals het is.’ En dat De Bilt voor mij heel gevoelig blijkt te liggen is wat mij betreft ook gewoon wat het is.

Bekende triggers en rouwmijnen

Lucy’s woonplaats blijkt voor mij dus een ’trigger,’ en zo zijn er nog veel meer mogelijke triggers en rouwmijnen:

1. Verjaardag
2. Sterfdatum
3. Feestdagen en dan met name Kerstmis is berucht
4. Bepaalde plekken waar herinneringen zijn
5. Muziek. Als ik het liedje ‘There’s got to be a morning after’ hoor schiet ik altijd vol, want dan denk ik: ‘Hoe zit dat dan met Lucy’s ‘morning after?!’
6. Belangrijke levensgebeurtenissen. Iemand die haar moeder is verloren kan bijvoorbeeld heel verdrietig worden als ze zelf moeder wordt en dit niet met haar moeder kan delen.
7. Films
8. Boeken
9. Gesprekken met andere mensen die iemand zijn verloren
10. Iemand zien die lijkt op jouw overleden dierbare. Zo zag ik een tijdje geleden een jonge vrouw die mij enorm aan Lucy deed denken.
11. Dromen
12. Bepaalde geuren
13. Foto’s van je dierbare
14. Bepaalde uitspraken
15. Een bepaald moment van de dag

Leestip

Feestdagen en rouw

Wat zijn voor jouw belangrijke triggers?