Shock en ontkenning: Jeetje, het is blijkbaar echt heel erg!

Last updated on september 16th, 2024 at 12:47 pm

rouwenIn de eerste dagen en weken na het plotselinge overlijden van Lucy herinner ik me de horror en de schrik op de gezichten van de mensen om me heen. Daarop zag ik de ernst van wat er was gebeurd.

Ik schrok daar op mijn beurt weer van.

Want ik was denk ik behoorlijk in shock en verdoofd.

Jeetje, het is echt heel erg wat er is gebeurd!

‘Jeetje, het is blijkbaar echt heel erg erg,’ dacht ik bij het zien van de gezichtsuitdrukking van de mensen die me kwamen condoleren. Hetzelfde effect had het lezen van de kaarten die we kregen en de teksten die mensen erop hadden geschreven. Als ik die lieve kaarten las, was dat met een zekere afstand; alsof ze niets met mij te maken hadden. Het waren kaarten en teksten die bestemd waren voor iemand die iets heel ergs was overkomen.

Maar niet voor mij.

Straks word ik ontmaskerd als een fraudeur die geen recht heeft op al dat medeleven!

Ik maakte me bijna een beetje zorgen dat ik ontmaskerd zou worden als een fraudeur. Dat al dat medeleven en zorg mij helemaal niet toekwamen. Alsof deze lieve mensen de situatie veel te zwaar inschatten, terwijl ík diep van binnen wist dat het zo erg allemaal niet was.

Wat was er aan de hand?

In haar boek over rouwen schrijft rabbi Anne Brener over de schrik die ze voelt als ze zichzelf in de spiegel ziet na het overlijden van haar moeder:

Perhaps it was my look of horrified sadness that caught me by surprise. I was numb -not yet in touch with the feelings of grief my face was showing. It was a shock to encounter evidence of the pain I was feeling.

Is dat wat er gebeurde met mij in die eerste dagen en weken na Lucy’s overlijden? Was ik in shock, en zag ik in mijn verdoofde toestand, in de reacties van de mensen om mij heen de ernst van de situatie weerspiegeld? Had ik hun shock nodig om de ernst van wat er was gebeurd tot me te laten doordringen? Ik ging op zoek naar antwoorden en vond de volgende uitleg die volgens mij van toepassing is.

Shock en ontkenning

Na een traumatische gebeurtenis dringt de realiteit niet meteen helemaal door. Niet voor niets staat in de eerste fase van rouw vaak ontkenning centraal. In deze eerste fase voelen mensen zich emotioneel verdoofd. Onze geest beschermt ons als het ware, en laat de overweldigende pijn niet volledig toe. Hierdoor kun je een gevoel van afstand ervaren, alsof het niet echt over jou gaat.

Cognitieve dissonantie

Hierdoor kan vervolgens het gevoel van een fraudeur zijn ontstaan. Dat heet cognitieve dissonantie, waarbij je gevoelens en gedachten niet in lijn zijn met wat je verwacht te voelen in zo’n situatie. Je verwacht intens verdriet te voelen, maar als dat gevoel verdoofd is, kan het lijken alsof je niet oprecht rouwt. Of alsof je de situatie niet volledig begrijpt. Dit kan vervolgens leiden tot het gevoel dat je niet het recht hebt op het medeleven dat anderen tonen.

Verdoving als beschermingsmechanisme

Een gevoel van verdoving kan een beschermingsmechanisme zijn dat je geest inzet om je te beschermen tegen overweldigende emoties. Dit is een normale reactie, vooral in de vroege stadia van rouw. Het kan enige tijd duren voordat de volledige impact van het verlies doordringt, en het medeleven van anderen kan daar paradoxaal genoeg bij helpen.

Eerlijk gezegd heb ik na twee jaar nog steeds het gevoel alsof het niet helemaal tot me doordringt. Intellectueel weet ik het heus wel, maar mijn hart?

Conclusie

Heb jij na een plotseling verlies het gevoel dat het niet echt over jou gaat, zoals ik dat had? Heb je het gevoel dat de ernst van de zaak niet echt tot je doordringt? Dat is heel normaal. Er is waarschijnlijk sprake van een combinatie van shock en ontkenning. Het rouwproces heeft simpelweg tijd nodig.

Het is de kunst om jezelf die tijd te gunnen.

rouw omgeving
De ernst van de situatie weerspiegeld zien in de reacties van je omgeving.

Herken jij dat wonderlijke gevoel van verdoving? Dat het allemaal ‘wel meevalt,’ terwijl je tegelijkertijd met je verstand weet dat het ernstig is?

Vergelijkbare berichten

7 reacties

  1. Ik zei na de begrafenis van mijn vader (als tiener) dat ik het gevoel had dat ik naar een soort film had staan kijken. Dit overkomt anderen, maar mij niet. Ik denk dat dat een beetje hetzelfde idee is.

  2. Ik moest er na het overlijden van mijn vader nog lang aan wennen dat hij er niet meer was. Als ik op bezoek ging bij mijn moeder, had ik nog lang het idee dat hij elk ogenblik nog uit de gang of uit de keuken binnen zou kunnen komen… Ik kan me voorstellen dat het overlijden van je eigen kind heel lang niet goed tot je doordringt. Want dat is nog veel onvoorstelbaarder.

    1. Wonderlijk is dat hè? Zo verwacht ik soms ook nog de voetstappen van mijn vader als ik naar mijn moeder ga. Ik denk dat dit te maken heeft met wat Mary Frances o’Connor schrijft over hoe onze hersenen tijd nodig hebben om te ‘updaten’ naar de nieuwe realiteit. De oude kaart van het leven is nog niet vervangen met de kaart van het nieuwe.

  3. Eigenlijk heb ik dat gevoel nu meer als eerst. Alles lijkt nu goed te gaan, we leven gewoon verder, we kunnen weer genieten. Ik voel me nu eigenlijk vaker een soort van bedrieger. Natuurlijk leef ik geen enkele dag zonder mijn overleden zoon, hij is geen moment uit mijn gedachten en er is altijd verdriet. Maar ik lach, ik zing, ik dans… en soms is het net alsof er niks gebeurd is en dat maakt me dan ook weer verdrietig.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *